Ruinen – Een expositie over gevangeniseiland Urk in de Eerste Wereldoorlog. Die kunnen mensen vanaf begin januari bekijken in de etalage van Brink 23 in Ruinen. De tentoonstelling is een initiatief van Mandy van Dijk, schrijfster van het boek ‘Duivelseiland’ en inwoner van Ruinen. ‘Het verhaal van dit interneringskamp voor ontsnappingsgevaarlijke officieren is fascinerend.’
Op 3 januari plakte Mandy van Dijk het laatste lijstje aan de wand. De tentoonstelling in de etalage van een winkelpand in Ruinen was daarmee officieel geopend. Het onderwerp: Duivelseiland. Elba van De Zuiderzee. Het Alcatraz van Nederland. Welke bijnaam ook je voorkeur heeft, het gaat over een interneringskamp op het eiland Urk in de Eerste Wereldoorlog. Het gaat ook over de (soms spectaculaire) ontsnappingspogingen van de geïnterneerde officieren. Zoals die keer dat de geïnterneerde maandenlang aan een tunnel werkten. De expositie bevat onder meer een unieke foto van deze tunnel.
Verbannen naar kamp Urk
Hoe zit dat met een interneringskamp in de Eerste Wereldoorlog? Aan de rand van het eiland Urk stond in 1915 een met prikkeldraad omheinde houten barak. Daarin woonden Belgische, Franse en Engelse officieren die eerder vochten in de Grote Oorlog. Het neutrale Nederland moest ze volgens het Vredesverdrag van 1907 interneren als ze de grens van Nederland over kwamen. In heel het land stonden diverse kampen waar soldaten uit oorlogvoerende landen werden geïnterneerd. Ontsnappingsgevaarlijke officieren werden verbannen naar kamp Urk. De weersomstandigheden op het kleine eiland waren bar, de Urkers waren pro-Duits en de officieren verveelden zich stierlijk. Hun belangrijkste doel: ontsnappen.
Een lege winkel
Een expositie in de omgeving Ruinen, dat leek Van Dijk in november 2023 een mooi project. Al snel dacht ze aan een lege winkel aan de Brink. Het pand moet in de toekomst gesloopt worden en tot die tijd zitten er geen nieuwe uitbaters in. Maar zou het niet mooi zijn als er dan toch iets met de ruimte gedaan kon worden? Het leek een prachtige plek voor de mooie hoeveelheid materialen die Van Dijk beschikbaar had na een goed bezochte tentoonstelling in het museum van Urk. Een plus een is twee, dacht ze. Ze nam contact op met makelaar Hedwig Oude Hendriksman van De Woonmaat, die het pand in haar portefeuille heeft. Oude Hendriksman was enthousiast en overlegde met de bewoners en met de eigenaar. Die waren akkoord; Van Dijk kon aan de slag.
Een spannend relaas
De expositie is gebaseerd op het boek ‘Duivelseiland – een interneringskamp, het eiland Urk en de Eerste Wereldoorlog’. Van Dijk volgt hierin een vijftal geïnterneerden van het front naar Nederland. ‘Duivelseiland’ is een spannend relaas over deze vijf mannen, hun ontsnappingspogingen en hun relatie met de eilandbewoners bij wie de oorlog binnendringt via deze buitenlandse militairen. In het verhaal van dit kleine, bijna vergeten kamp komt de grote geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog in Nederland tot leven.
Over Mandy van Dijk
Mandy van Dijk is (web- en tekst)schrijver en woont in Ruinen. Ze groeide op Urk op en verhuisde tijdens haar studie Journalistiek naar Zwolle, en twee decennia later naar Ruinen. Toen ze hoorde over het kamp op Urk werd ze meteen gegrepen door deze fascinerende geschiedenis. Momenteel werkt ze aan een nieuw boek, dat in een andere regio speelt, maar eveneens gelinkt is aan de Eerste Wereldoorlog.
Inmiddels te bezichtigen, Brink 23, Ruinen. Meer informatie: https://mvdtekstenadvies.nl/expositie-brink-ruinen/
