Linde – Het Drents Archief heeft een omvangrijke en nog niet eerder getoonde collectie glasnegatieven van fotograaf Willem de Vries uit Linde vervroegd in haar beeldbank gezet. De meer dan duizend foto’s tellende collectie geeft een prachtig inkijkje in een Drentse dorp in de eerste helft van de twintigste eeuw.
Willem de Vries, van 1910 tot 1944 hoofd van de Openbare Lagere School in Linde, portretteerde de inwoners en het dagelijks leven in het dorp zeer uitvoerig. Het Drents Archief was van plan om in de loop van dit jaar deze bijzondere collectie in de schijnwerpers te zetten. Maar ook het archief moest de deuren sluiten vanwege de maatregelen omtrent het corona-virus en dus is deze publicatie vervroegd. De gehele fotocollectie is vanaf vandaag online en door het publiek vanuit huis te bekijken via www.drentsarchief.nl/beeld. Door in het zoekveld DA211* in te typen, worden alle beschikbare foto’s gevonden.
Dorpsgenoten die de schaatsen onderbinden tijdens een koude winter, de vondst van het eerste kievitsei, de jeugd poserend voor het paasvuur en zomerse uitstapjes op de fiets: Willem de Vries legde alle seizoenen in en om Linde vast. In de kwart eeuw dat het hoofd van de school in Linde fotografeerde zie je het straatbeeld veranderen en de jeugd opgroeien. Wat meteen opvalt in de collectie zijn de foto’s van twee meisjes – vermoedelijk een tweeling – die met identieke jurkjes en grote strikken in het haar meerdere keren op de gevoelige plaat werden vastgelegd.
Eerste Drentse selfie?
Kenmerkend voor de amateur-fotografie uit de eerste helft van twintigste eeuw is het (vaak ongestreken) laken of gordijntje dat steevast achter de geportretteerden hing. Werd een foto afgedrukt, dan werd deze netjes langs de randen van het lakentje afgesneden om zo professioneel mogelijk te lijken. Op de originele glasnegatieven in de beeldbank is de achtergrond – een schuur, een erf of tuin – nog wel te zien. Een enkele keer zien we fotograaf Willem de Vries zelf voor het gekreukte lakentje zitten. Met serieuze blik kijkt hij de camera in, op dezelfde wijze als waarop hij zijn dorpsgenoten vastlegt. Het zou de oudste selfie van Drenthe kunnen zijn.
Naast dorpsgezichten, inwoners en activiteiten bestaat een klein deel van de collectie uit foto’s van een stenenverzameling. De Vries en collega-schoolhoofd in Nieuweroord, K. van der Kley, deelden een passie voor geologie. Ze verzamelden beide stenen en De Vries fotografeerde ze zeer gedetailleerd.
Conservator Mark Goslinga spreekt van een unieke collectie: “De foto’s, daterend van omstreeks 1910 tot 1940, geven een prachtig beeld van een kleine dorpsgemeenschap in het zuiden van Drenthe. Niet alleen dorpen zijn vastgelegd, maar juist ook hun bewoners, hun werk en hun vermaak. Dit is vaak de bijzondere meerwaarde van het werk van een amateur-fotograaf, die heel dicht bij de mensen staat.”
Drentse literatuur
Willem de Vries (1884-1945) was naast schoolhoofd en fotograaf ook van grote betekenis voor de Drentse literatuur. Hij was bevriend met onderzoekers en schrijvers zoals Jan Poortman en Lucas Jonker. Het boek Harm, de boer van ’t Hoogelaand van laatstgenoemde, is naar verluid gebaseerd op de verhalen van het schoolhoofd. Door gesprekken met De Vries werd Jonker geïnspireerd om een vervolg te schrijven op zijn eerste boek, Harm Boer’nlèv’n an de Riest, dat bekend staat als de eerste Drentstalige roman. Willem de Vries werd op 7 april 1945, vlak voor de bevrijding, door een Duitse militair doodgeschoten. Het verhaal gaat dat hij wat doof was en op de fiets een Duits bevel niet heeft gehoord.
De uitgebreide collectie foto’s van Willem de Vries uit Linde werd twee jaar geleden door zijn kleindochter geschonken aan het Drents Archief met als doel om de foto’s beschikbaar te stellen voor de samenleving. Vervolgens is de collectie glasnegatieven gedigitaliseerd en beschreven. Vanaf vandaag zijn alle foto’s te vinden en gratis te downloaden in de beeldbank van het Drents Archief, via www.drentsarchief.nl/beeld. Door in het zoekveld DA211* in te typen, worden alle beschikbare foto’s gevonden, via het winkelwagen-icoontje is een foto te downloaden.
