De coronacrisis is nog lang niet bedwongen, of wij worden in een volgende crisis meegesleurd: de discussie rond racisme, die zo langzamerhand uitmondt in een beeldenstorm, anarchie dreigt. Een treurige constatering in de wetenschap dat corona ontelbaar veel leed in de wereld heeft gebracht.
De gewelddadige dood van George Floyd in Minneapolis, een stad die bekend werd door de popster Prince, wordt door bepaalde groepen aangegrepen om daar munt uit te slaan. Er is in de Verenigde Staten een lont aangestoken, de vlam sloeg in de pan en het kruitvat staat op springen, want wat staat ons nog te wachten?
Georg Floyd werd letterlijk de adem ontnomen door een politieman, een criminele actie die niet onbestraft mag blijven. Het heeft de discussie over racisme terecht op doen laaien, vooral in het beloofde land dat de Verenigde Staten naar buiten toe wil zijn, is racisme nauwelijks uit te bannen. Ooit schreef ik voor het mooie vak geschiedenis voor het eindexamen atheneum een scriptie over de Amerikaanse Burgeroorlog. Deze oorlog leidde uiteindelijk tot de afschaffing van de slavernij in Amerika, mede dankzij president Abraham Lincoln. Dat boeide me mateloos, net zoals de televisieserie Roots mij eindeloos boeide. Ik had grote sympathie voor de hoofdpersoon Kunta Kinte, die als galeislaaf van West-Afrika naar de andere kant van de oceaan werd gevoerd. Een intrigerende serie vond ik dat, later zag ik meer films over dit onderwerp, zoals Django Unchained van Quinten Tarantino uit 2012. Een pareltje, dat vele prijzen in de wacht sleepte, waaronder twee Oscars.
Eigen glazen ingooien
Racisme valt nooit goed te praten en dient aangepakt te worden. Dat de demonstraties vanuit de VS overwaaiden naar Europa, is niet heel vreemd. Ik heb ook niets tegen die demonstraties, zolang ze maar ordelijk en volgend de richtlijnen van de RIVM’s van deze wereld verlopen. We zijn inmiddels een paar weken na de dood van Georg Floyd, maar in mijn ogen gooien al die activisten hun eigen glazen in. Het racisme wordt gelinkt aan de geschiedenis en de slavernij in het bijzonder. Een van de vele zwarte bladzijden in de wereldgeschiedenis. In de slavernij liggen ook de wortels van het racisme in Amerika. Ik zie de beelden van de galeischepen voor me uit de serie Roots, mensonterende belden.
Ik wil eerst even ik zoomen op de slavernij. De slaven uit Roots kwamen uit West-Afrika. Ze werden hoofdzakelijk vervoerd door de Spanjaarden, Portugezen en Hollanders. Het waren echter Afrikaanse heersers die hun eigen landgenoten verhandelden. Er viel veel geld aan te verdienen en dat werd volop gedaan, bijvoorbeeld in Ghana, waar de Nederlandse rapper Akwasi zijn roots heeft liggen. Het valt Akwasi niet aan te rekenen dat sommige van zijn voormalige landgenoten stinkend rijk zijn geworden van de slavenhandel die de westerse landen nog steeds wordt ingewreven. Ik was daar niet bij, Mark Rutte niet en Jesse Klaver ook niet; de slavenhandel valt de Nederlander in 2020 ook niet aan te rekenen, die hoeft daar het boetekleed ook echt niet voor aan te trekken. Natuurlijk, het is geen geschiedenis om trots op te zijn, maar wel een om van te leren. Dat Jesse Klaver tijdens het digitale congres van zijn partij een oproep aan Mark Rutte doet om excuses voor het slavernijverleden te maken, is dan ook vooral een vorm van populisme, waar ook mannen als Geert Wilders en Thierry Baudet sterk in zijn. Niet fris om zo stemmen te moeten winnen.
Europese slaven
Diezelfde Jesse Klaver heeft een Marokkaanse vader, maar dat betekent niet dat hij excuses moet maken voor de slavenhandel van de Noord-Afrikaanse landen Tunesië, Algerije én Marokko. Want daar hoor je nooit iemand over in de hele discussie die al jaren gevoerd wordt, het wordt ogenschijnlijk weggestopt. Het aantal christelijke Europese slaven is volgens historici groter geweest dan de Afrikaanse slaven die weggevoerd werden naar Amerika. Er is altijd vooral nadruk gelegd op de West-Afrikanen, maar wat de Arabieren op hun geweten hebben, kan het daglicht ook niet verdragen. Tot ver in de twintigste eeuw bestond in het Midden-Oosten slavernij, Oman was in 1970 (!) het laatste Arabische land dat de slavernij afschafte. Inderdaad, dat mooie Oman van sultan Qaboos, die vorig jaar overleden en van Oman een welvarend en behoorlijk liberaal land maakte.
Lees meer over de Europese christelijke slavenhandel: https://opiniez.com/2019/06/29/de-verzwegen-feiten-van-het-arabische-slavernijverleden/samirrhatarrass/
Of: https://www.historischnieuwsblad.nl/omvang-christenslavernij-onderschat/
Voetbalstadions
Slavernij bestaat al sinds de tijd van het Romeinse Rijk en is nog steeds niet verdwenen. In veel landen worden mensen uitgebuit, moderne slavernij, bijvoorbeeld bij de bouw van voetbalstadions in Qatar. Vrouwenhandel is zelfs in West-Europa nog steeds een groot probleem. Vrouwen worden nog in talloze landen onderdrukt, als minderwaardig gezien en alleen maar goed voor de voortplanting en het huishouden. Iran, Saoedi-Arabië, dat soort landen dus.
En dan heb ik het nog niet eens over al die mensen van de LGBT-gemeenschap die hun leven vaak niet zeker zijn, homoseksualiteit wordt zelfs binnen bepaalde kerken in Nederland nog als een ziekte gezien. Maar wat te denken van Oeigoeren in China, Rohingya in Myanmar, inwoners van Syrië, indianenstammen in het Amazonegebied of de Palestijnen op de westelijke oevers van de Jordaan, ze zijn hun leven niet veilig. En we leven in 2020!
Colorisme
Discriminatie en racisme, we raken het volgens mij nooit kwijt. Waar kleuren niet uit behoren te maken, waar iedereen gelijke rechten en kansen behoort te hebben, wordt in de hele wereld nog steeds onderscheid gemaakt. Het gaat nog zelfs nog verder dan menigeen weet, want er bestaat ook zoiets als colorisme. Ik las er een artikel over in Time Magazine en was best verrast. Er bestaat namelijk ook racisme binnen de donkere gemeenschap. Het maakt in veel gevallen uit of je bruin, lichtbruin, donkerbruin of zwart bent. Het zijn in de Verenigde Staten niet alleen de afstammelingen van Kunta Kinte, maar ook latino’s, Mexicanen en indianen die een rol spelen in het racismeverhaal.
Lees meer over colorisme, als je de Engelse taal ene beetje machtig bent: https://time.com/4512430/colorism-in-america/
Het probleem van het racisme is net als dat van de slavernij helemaal niet zo zwart-wit als het nu gesteld wordt. Dat maakt, in ieder geval voor mij, de hele discussie die nu wordt gevoerd, een onvolledige. Al die demonstranten hebben gelijk: Black Lives Matters, maar dat doen natuurlijk álle levens. Het geschreeuw van bepaalde activisten doet hun eigen zaak helemaal geen goed, zorgt juist voor nog grotere tegenstellingen. Om in het kader van #blm het hoofd van zwarte Piet eraf te willen schoppen, zet alleen maar aan tot meer agressie en onverzoenlijkheid. De beeldenstorm is al helemaal olie op het vuur gooien. Verstandige mensen behoren te weten dat je kunt leren van de geschiedenis, dat je duiding kunt geven aan bepaalde gebeurtenissen en zonodig in perspectief met 2020 kunt plaatsen.
Kerkplein
Het is zinloos om straatnamen te wijzigen of standbeelden omver te kieperen, de geschiedenis kun je nooit wissen, die hoort bij jouw land of je het nu leuk vindt of niet. Ervan leren kun je wel. Het zou mooi zijn als al die demonstranten ook present zijn op de Dam in Amsterdam, de Grote Markt in Groningen of het Kerkplein in Meppel als er een demonstratie komt om te pleiten voor al die bevolkingsgroepen, die waar ook ter wereld onderdrukt worden. Ik vrees echter dat de opkomst dan een stuk lager is, want echt scoren doet het natuurlijk niet om voor Oeigoeren of Rohingya te demonstreren. En waar demonstranten toch relschoppers en beeldenstormers blijken te zijn, moet direct ingegrepen worden. Een serie uitgebreide geschiedenislessen is dan naast opsluiten in het gevang, een passende straf.
Peter Nefkens
